Historia Mazurka Dąbrowskiego. Jak powstał polski hymn?

Od ponad dwóch stuleci Mazurek Dąbrowskiego stanowi jeden z najważniejszych symboli polskiej tożsamości narodowej. Dla sportowców to dźwięk zwycięstwa i dumy, a dla weteranów – pieśń pamięci, odwagi i wspólnoty. Każde jego wykonanie budzi głębokie emocje i przypomina o poświęceniu tych, którzy walczyli o wolność Ojczyzny.

Historia polskiego hymnu sięga końca XVIII wieku. Pieśń Legionów Polskich we Włoszech, czyli przyszły Mazurek Dąbrowskiego, powstała między 16 a 19 lipca 1797 roku w Reggio Emilia, dwa lata po trzecim rozbiorze Polski. Generał Jan Henryk Dąbrowski zabiegał u Francuzów o utworzenie polskich Legionów, które miały walczyć o wolność ojczyzny.

Zobacz też: TOP 5 PREMIER KINOWYCH LISTOPADA

Autorem słów był Józef Wybicki – pisarz, polityk i patriota, który dołączył do oddziałów Dąbrowskiego. W atmosferze nadziei i wzruszenia napisał pieśń z myślą o legionistach. Nazywano go później „geniuszem jednej nocy”, ponieważ w zaledwie kilka godzin stworzył tekst, który przeszedł do historii.

Manifest trwania narodu mimo rozbiorów

Słowa „Jeszcze Polska nie zginęła, kiedy my żyjemy” niosły w sobie rewolucyjny przekaz. Po raz pierwszy ktoś odważył się głośno powiedzieć, że naród istnieje niezależnie od państwa. To przesłanie niosło nadzieję dla wszystkich Polaków rozsianych po świecie, dając im poczucie wspólnoty i wiary w odzyskanie wolności. W kolejnych latach tekst ewoluował. Słowo „umarła” zastąpiono słowem „zginęła”, a „moc wydarła” – „przemoc wzięła”. Zmiany te jeszcze dobitniej podkreśliły dramat rozbiorów i siłę polskiego ducha. Pieśń stała się hymnem walki nie tylko o własną niepodległość, ale również o wolność innych narodów – w duchu hasła „za naszą i waszą wolność”.

Od legionowego walczyka do narodowego symbolu

Sekretem popularności Mazurka była jego melodia. Wbrew oczekiwaniom nie był to marsz wojskowy, lecz utwór oparty na rytmie tańca mazura w metrum 3/4. Dzięki temu pieśń była radosna, rytmiczna i łatwa do zapamiętania. Już jesienią 1797 roku śpiewano ją w Warszawie, a w XIX wieku towarzyszyła Polakom podczas powstań i zrywów narodowych – od listopadowego po styczniowe. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku, Mazurek Dąbrowskiego konkurował z innymi patriotycznymi pieśniami, takimi jak „Rota” czy „Warszawianka”. Jednak to właśnie on – zakorzeniony w historii i emocjach narodu – stał się naturalnym wyborem. 26 października 1927 roku Mazurek Dąbrowskiego oficjalnie ogłoszono hymnem Rzeczypospolitej Polskiej.

tekst: Mikołaj Sobol

foto: Tomasz Mikołajczyk z Pixabay