Od celtyckich korzeni do popkulturowej tradycji. Historia i znaczenie Halloween
Korzenie współczesnego Halloween wywodzą się z celtyckiego święta Samhain, które symbolizowało zarówno zakończenie żniw, jak i początek nowego roku. Celtowie wierzyli, że w tym czasie granica między światem zmarłych a żywych zaciera się, a dusze mogą powracać na ziemię. Aby odstraszyć złe duchy, ludzie przebierali się w dziwne stroje, a przed domami zostawiali jedzenie dla zmarłych i duchów. Zwyczaj ten przetrwał do dziś w formie zabawy w „cukierek albo psikus”.
Chrześcijaństwo kontra tradycja pogańska
Kiedy chrześcijaństwo zaczęło rozprzestrzeniać się w Europie, Kościół próbował zastąpić pogańskie zwyczaje nowymi świętami. W średniowieczu przeniesiono Święto Zmarłych z wiosny na 1 listopada, by zbiegało się z dawnym Samhain. Mimo to, w wielu regionach wiejskich stare wierzenia przetrwały. Z czasem Halloween zaczęto traktować jako ludowe święto duchów i wspomnień o zmarłych.
„Halloween wywodzi się ze świąt pogańskich. Poganie na przełomie października i listopada świętowali koniec żniw. Chcieli w ten sposób podziękować bóstwom, uczcić ten moment. I co ciekawe, pierwsi chrześcijanie też nie świętowali w tym okresie święta zmarłych, ponieważ Święto Zmarłych obchodzili w maju.” – mówi historyk Mirosław Rubacha w rozmowie z Radiem LUZ
Dzisiejsze Halloween narodziło się w XIX wieku, gdy irlandzcy emigranci przenieśli swoje zwyczaje do Stanów Zjednoczonych. To właśnie tam powstała jego współczesna forma – z dyniami, przebraniami i paradami. Nazwa Halloween pochodzi od angielskiego All Hallows’ Eve, czyli Wigilii Wszystkich Świętych. W XX wieku święto stało się częścią amerykańskiej popkultury, a Hollywood i przemysł rozrywkowy uczyniły z niego komercyjny fenomen.
Halloween w Polsce
Po upadku żelaznej kurtyny zwyczaj powrócił do Europy, w tym także do Polski. Dla jednych jest to radosna forma zabawy, dla innych obyczaj budzący sprzeciw. Wynika to m.in. z silnych tradycji katolickich i przekonania, że Halloween kłóci się z powagą Dnia Wszystkich Świętych.
„U nas wzbudza to jeszcze pewne kontrowersje w części społeczeństwa. Wynika to z różnych przyczyn. Po pierwsze, przyszło ono do nas później. My należeliśmy do tego bloku wschodniego, więc dopiero później ta kultura amerykańska zaczęła do nas przenikać. Ale związane to też jest z tym, że pochodzi to w ogóle z innego kręgu kulturowego.”
Coraz więcej osób przekonuje się do obchodzenia Halloween. Podobnie jak niegdyś przyjęła się choinka pochodząca z tradycji germańskiej.