Piotr Sommer „Ucieczka w bok” (Arkadiusz Stasiak)

Piotr Sommer "Ucieczka w bok"

wyd. Biuro Literackie

Arkadiusz Stasiak

Piotr Sommer, jest znany przede wszystkim jako poeta i tłumacz współczesnej poezji angielskiej, którą się interesuje i którą możemy poznawać dzięki niemu już od wielu lat.

Wśród przekładów jakich dokonał można znaleźć nazwiska tak znane w światku poetyckim jak: Frank O’Hara, Charles Raznikoff, czy John Ashbery. Poeta jest także laureatem wielu nagród, takich jak: Nagroda Poetycka Silesius, za całokształt twórczości, którą otrzymał w 2010 roku i Nagrody Kościelskich. Warto również wspomnieć, że w roku ubiegłym został nominowany do Nagrody Literackiej Nike, oraz jest redaktorem naczelnym miesięcznika Literatura na świecie, który poświęcony jest literaturze obcej.
   

Prócz poezji i przekładów spod ręki Piotra Sommera wyszły także rozmowy i szkice. Najnowszym tego rodzaju dziełem jest Ucieczka w bok, która ukazała się w 2010 r. Jest to zbiór jedenastu wywiadów prowadzonych z Piotrem Sommerem przez różnych ciekawych i dociekliwych ludzi. Pierwszy wywiad, Barbary Łopieńskiej, sięga roku 1996, natomiast ostatni, czyli prowadzony przez Joannę Orską, roku 2009.
    

Każdy z wywiadów jest opatrzony tytułem i stanowi osobny rozdział w książce. Rozmowy są prowadzone na przeróżny temat, jednak przede wszystkim są kopalnią wiedzy o autorze, jako poecie i tłumaczu. Podczas zagłębiania się w lekturę można także dostrzec, iż podczas tych licznych konwersacji i sam odpowiadający wiele się o sobie dowiadywał, lub też zwracał uwagę na rzeczy zdawałoby się mniej istotne dawniej. Pytania zadawane przez poszczególne osoby dostarczają bardzo dokładnych odpowiedz na pytania zadawane sobie przez bardzo wielu czytelników, aczkolwiek wymaga zaznaczenia fakt, iż by dokładnie zrozumieć niektóre z nich (zarówno pytania, jak i odpowiedzi) trzeba dokładniej zgłębić dorobek Sommera jak i jego biografię. Niejednokrotnie będzie też zapewne trzeba przeczytać pytanie jeszcze raz i jeszcze raz, po czym to samo będzie trzeba zrobić z odpowiedzią, jednak mam nadzieję, iż takie wymogi nie zniechęcą potencjalnych czytelników.
    

Autor wielokrotnie odpowiada na pytania dotyczące swoich wcześniejszych dzieł, ale także  na pytania bardziej skonkretyzowane na temat dokładnego wiersza, czy nawet słów w nim zamieszczonych. Sporym zainteresowaniem cieszą się również historię poszczególnych poetów angielskich, których autor przekładał. Myślę, iż ciekawe są odpowiedzi na temat tego, jak byli oni dobierani/wybierani i jak zaczęła się przygoda z ich tłumaczeniem, czy tez tłumaczeniem w ogóle.
    

Język jakim posługuję się poeta jest bardzo ciekawy i rzeczowy, bogaty w różne smaczki charakteryzujące tylko i wyłącznie wywiady. Mówię tu o zobaczeniu języka poety, jako języka mniej poetyckiego, a bardziej skłaniającego się w stronę dyskusji czasami zdawałoby się o samym pytaniu, które przed chwila padło. Niejednokrotnie Sommer najpierw rozkłada pytanie na czynniki pierwsze dokładnie tłumacząc czy coś w nim jest źle, czy też dobrze, a może po prostu zaznacza, że na tą i na tą część nie odpowie, gdyż nie ma pojęcia co mógłby powiedzieć. Dopiero później padają bardziej dokładne odpowiedzi, których złożoność pozwala na zrozumienie niektórych aspektów innych pytań.  Sądzę, iż Piotr Sommer to człowiek, z którym wywiady przeprowadza się bardzo wygodnie, co wcale nie oznacza, że łatwo. Niektóre z odpowiedzi można liczyć już nie wersach, czy nawet akapitach, ale w stronach, co skutkuje tym, iż Ucieczka w bok to skarbnica wiedzy nie tylko o autorze, ale także o świecie widzianym jego oczyma.
    

Pozycja ta została wydana przez Biuro Literackie, które wykonało bardzo dobrą, sprawiającą wiele przyjemności czytelnikowi pracę. Tekst z każdej strony jest oddzielony sporym marginesem, szerszym niż w tradycyjnych książkach. Taka otoczka zarówno z góry i dołu, jak i prawej i lewej strony zapewne bardzo ucieszy fanów notowania na marginesach, czy też zaznaczania to ważniejszych akapitów, zdań czy słów, a muszę przyznać, iż w pozycji tej jest bardzo wiele elementów do których na pewno będzie się wracać. Już na pierwszy rzut oka widać, iż nikt na miejscu nawet nikt nie próbował oszczędzać.

Ucieczka w bok to książka którą bardzo szczerze polecam, jednak myślę, iż zapoznanie się z wcześniejszymi dziełami tego autora będzie bardzo dobrym pomysłem, gdyż czytanie Ucieczki, tylko po to by zobaczyć mistrzostwo Piotra Sommera w posługiwaniu się językiem mija się z celem. Lektura tej pozycji wymaga tez od czytelnika bardzo dużej dozy uwagi i koncentracji co nie zawsze jest możliwe.